Istorija Izraela i Palestine

Nerazumevanje i nepoznavanje istorije jeste jedna od glavnih karakteristika sadašnjeg perioda i predstavlja jedan od aduta masovnog rata informacijama. Razbijanje tog nerazumevanja, ili bar delimično otklanjanje magle rata na tom polju jeste svrha ovog teksta.

Zbog ogromnog stradanja Jevreja, nakon Drugog svetskog rata, 1947. godine, na inicijativu SSSR-a, UN (Ujedinjene nacije) je usvojio rezoluciju 181, kojom je napravljena država Izrael, koja je po rezoluciji trebala da zuzme 56% teritorije Palestine. Palestinci i arapske države su se ovome usprotivile, tvrdeći da ova rezolucija krši prava nacija na nacionalno samoopredeljenje. Palestinci su činili većinu stanovništva na ovoj teritoriji.

Zbog ovoga, 1948. nastaje građanski rat između Palestine i Izraela. Palestince su podržali arapske zemlje i Velika Britanija, a Izrael SSSR i ostali. Izrael pobeđuje, dobija 78% teritorije Palestine i započinje etničko čišćenje Palestinaca sa „svojih“ teritorija, u događaju koji poznat kao Nakba (prevod – katastrofa), gde je ukupno 700 000 Palestinaca proterano.

Nakon dugo godina tenzija, Izrael napada Egipat i izbija još jedan rat 1967. godine, poznat kao Šestodnevni rat, između Izraela na jednoj strani i arapskih zemalja na drugoj. Izrael ponovo pobeđuje i zauzima čitavu Palestinu, sirijske Golanske visoravni i egipatsko Sinajsko poluostrvo. Sledi još jedno etničko čišćenje Palestinaca, gde je još 300 000 Palestinaca proterano.

1973. godine Egipat i Sirija, uz pomoć dobrovoljaca iz arapskih zemalja napadaju Izrael i posle početnog uspeha doživaljavaju totalni kolaps. Pod pretnjom nuklearnog rata, zaraćene strane prihvataju prekid vatre i rat se završava 25. Oktobra 1973. Izrael vraća okupirano Sinajsko poluostrvo Egiptu, ali zadržava i 1981. godine oficijelno aneksira Golanske visoravni.

Nakon ovoga, formira se PLO (Palestine Liberation Organization) – udruženje raznih paelstinskih partija, koje za cilj imaju vraćanje svih palestinskih teritorija. Najveće od njih – socijaldemokratski Fatah i komunistički PFLP, između kojih je dolazilo do više razlaza i pomirenja, a sve zbog smatranja PFLP-a da PLO vodi izdajničku politiku pomirenja,bez trajnog političkog i nacionalnog rešenja.

1982. Izrael napada Liban i uspeva da protera PLO odatle, nakon čega PLO uspostavlja svoju bazu u Tripoliju. Izrael, u pokušaju da uspostavu dominaciju nad Libanom, instalira proizraelsku vladu, ali ne uspeva da očuva svoj uticaj i kreće ubrzo da se povlači.

Kao rezultat sada već decenijskog proterivanja Palestinaca, spaljivanja kuća, otimanja imovine, negacije čak i najosnovnijih prava dolazi do Prve intifade 1987. godine tokom koje izbijaju masovni protesti i demonstracije. PLO nakon ovoga priznaje izraelsku državu i kao potvrdu toga potpisuju Sporazum u Oslu.

Međutim, nerazrešenje temeljnih kontradikcija između izraelske države i Palestinaca dovodi do 2000. godine i Druge intifade, što dovodi do ponovne okupacije gradova na Zapadnoj Obali. Ovim procesima je prethodilo osnivanje Hamasa kao protivteže Fatahu, za koga se smatralo (pre svega na Zapadu) da je eksponent Sovjetskog Saveza. Nakon smrti Jasera Arafata, nova linija u PLO potpisuje brojne dokumente sa Izraelom, predajući mu sve više kontrole nad palestinskim teritorijama. PFLP u tom momentu počinje da sklapa saveze sa pro-iranskim grupama kao kontra politiku izdajničkoj liniji PLO-a.

Izrael ponovo napada Liban, 2006. godine, ovaj put u pokušaju da uništi Hezbolah – libansku šitsku vojnu organizaciju. Hezbolah koristi gerilski rat i uspeva da odbije napade Izraela, što primorava Izrael da se povuče iz Libana.

Hamas dobija izbore u Gazi 2006. godine, a Fatah zadržava kontrolu nad Zapadnom obalom. Pod izgovorom uništenja Hamasa, Izrael vrši invaziju Gaze tri puta – 2008. 2012. i 2014. godine, ali ne uspeva u svom cilju da uništi ili značajno oslabi Hamas, uprkos suprotnim tvrdnjama Izraela.