Analiza građanskog rata u Mjanmaru

Pozadina

Kolonijalna politika, vođena podmuklom metodom divida et impera, odnosno zavadi i vladaj može se smatrati korenom ovog sukoba. Kolonijalne zemlje su širom sveta ostale upamćene ne samo po bestijalnom odnosu ka autohtonim narodima područja koje su okupirali, već i po čuvenim granicama izvedenim lenjirom i olovkom nad kartom sveta u nekoj namesničkoj kancelariji, granicama koje nemaju nikakvo utemeljenje u željama tamošnjih naroda. Ovakve granice i danas predstavljaju izvor nestabilnosti.

Britanska represija u 20. veku dovela je do oružane borbe tamošnjih naroda za nacionalno oslobođenje, u čijem vihoru se postepeno razvila i unutrašnja borba između različitih frakcija, političkih predstavnika različitih socijalnih klasa, što je kulminiralo vojnim pučom 2021. godine.

Vojni puč

Promena vlasti u uslovima kapitalizma može da se dogodi na više načina, od kojih je jedan upravo vojni puč. Frakcija buržoazije koja je preuzela vlast sa svojim dubokim osloncem na vojsku, zamenila je doskorašnju Nacionalnu ligu za demokratiju i svojim militarnim i reakcionarnim pristupom reaktivirala stare pokrete otpora, intenzivirala borbu postojećih, a uz to je stvorila i nove. Obe ove organizacije predstavljaju samo različite frakcije kompradorske buržoazije. Upravo ova lepeza različitih pokreta vremenom će se sjediniti u jednu celinu koja trenutno vodi i više nego uspešan rat protiv hunte.

Sa razvojem unutrašnje situacije i velike imperijalističke sile su počele otvorenije da pokazuju svoje interese.

Imperijalisti u Mjanmaru

Reakcije na puč

Različiti interesi velikih sila na ovom području dovele su i do različitih reakcija, međutim, ono što definitivno utiče i uticaće u sve većoj meri jesu reakcije i odnosi između Amerike i Kine.

Zbog svog strateškog položaja, Mjanmar je privukao pažnju svih velikih predatora u formi Amerike, Kine, ali i starih vladara – Velike Britanije. Upravo je taj britanski uticaj bio među prvima koji je podržao pučom smenjenu vladu. Sa druge strane, američki kapital je, zadržavši masku demokratije, formalno podržavao zbačenu vladu, ali relativno tiho i bez pompe koja ih inače karakteriše, a sve to zbog dva razloga. Prvi je približavanje upravo zbačene vlade Kini, dok je drugi konkretniji – američke naftne kompanije su i dalje nesmetano radile i nakon puča vojne hunte. Britanski imperijalizam je odlučno podržao smenjenu vladu, dok je Evropska Unija takođe krenula istim putem.

Razvitak situacije

Međutim, kako se rat odužio, a pobunjenici prelazili iz pobede u pobedu, tako se i strani faktor počeo drugačije odnositi, kako prema hunti, tako i prema samim pobunjenicima.

Kina, kojoj je više odgovarala prethodna vlada, je počela sve više da sarađuje sa huntom i to iz više razloga. Kina ima veliki kapital u Mjanmaru. Više od 30% izvoza i uvoza Mjanmara je iz Kine i u Kinu, dok u isto vreme Kina čini 30% direktnog stranog ulaganja u Mjanmaru. Takođe, Kina, pored Rusije, je bila i ostala, glavni snabdevač oružjem za ovu državu. Takođe, pored svega navedenog, Kina ima plan da preko Mjanmara izađe na more, tj. na Indijski okean, preko Kinesko-mjanmarskog ekonomskog koridora (CMEC).

Na drugoj strani, Amerika je sve bliža sa pobunjenicima, koji od početka rata traže vojnu pomoć. Za sada je Amerika slala samo humanitarnu pomoć i tehniku za komunikaciju. Međutim, sa novim porazima hunte, američki mediji sve više pozivaju na otvorenu vojnu pomoć otporu.

Da bi indirektno pomogla hunti, Kina je preko svog uticaja kod određenih pobunjeničkih grupa pokušavala da inicira primirje, kako bi snage hunte dobile preko potrebno vreme za reorganizaciju i popunu sopstvenih snaga. Međutim, ne samo što taj plan nije uspeo, već je i sama hunta omanula u izvršenju zadataka postavljenih od strane Kine, između ostalog i uništavanje lanca internet prevaranata koji su naneli ne malu finansijsku štetu u Kini.

Pokreti otpora

Pomenuli smo da postoje mnogi pokreti otpora, koji predstavljaju različite etničke grupe, ideologije, pa čak i strane sile.

Narodna odbrambena snaga (PDF)

Najveća oružana formacija u otporu. Predstavlja oružano krilo Nacionalne jedinstvene vlade (NUG), vlade koja predstavlja smenjenu vladu, koja je trenutno u izbeglištu. Nastala je odmah posle puča i njen cilj je “vraćanje demokratije i izgradnja federalnog demokratskog saveza”.

Predstavlja deo kompradorske buržoazije, koja je baš u toku puča izgubila vlast. Pošto ni jedna država, niti politički blok, nisu spremni da potpuno podrže opoziciju, za sada se finansira kroz donacije kompanija čiji su interesi ugroženi padom sa vlasti ove klike.

Za razliku od ostalih organizacija koje se bore protiv vlade, koje ili potpuno rade na osnovu etničkih linija ili uglavnom, ova organizacija funkcioniše na osnovu političkih ubeđenja.

Vojska nezavisnosti Kačina (KIA)

Oružano krilo Nezavisne organizacije Kačina (KIO). Ona se sastoji od etničkih Kačina – konfederacije etničkih grupa, koje nastanjuju oblasti u severnom Mjanmaru, Kini, kao i severoistočnoj Indiji. Osnovana je 1961. godine i većinu svog postojanja je provela boreći se protiv mjanmarske države.

Finansira se kroz regionalne takse i trgovinu žađa, drva za građu i zlata. Klasa koju predstavlja jeste lokalna buržoazija. Njen glavni cilj je ostvarenje nezavisne kačinske države, što je, što su više puta rekli i javnosti i mjanmarskoj vojsci, osnova za bilo kakve pregovore o prekidu vatre.

Takođe, ova organizacija sarađuje tesno sa NUG-om.

Narodnooslobodilačka armija (PLA)

Mala organizacija, koja je oružano krilo revizionističke Komunističke partije Burme (CPB). Isprva prava komunistička partija, ova partija se više puta cepala, da bi na kraju potpuno pala pod kineski uticaj.

Ova grupa je prestala sa radom 1989. godine, ali je ponovo aktivirala 2021. godine, nakon puča. Njeni članovi su, kada se ugasila, pobegli u Kinu, a posle puča su se vratili u Mjanmar i pokrenuli oružanu borbu.

Etničke oružane organizacije (EAOs)

Zbog već pomenutog nacionalnog ugnjetavanja, unutar samog Mjanmara, postoje mnoge oružane formacije, koje su osnovane na osnovu etničkih linija.

Armija mjanmarske nacionalne demokratske alijanse (MNDAA)

Oružano krilo Mjanmarske nacionalne stranke istine i pravde (MNTJP), koja predstavlja etničku grupu naroda Kokang, koji su Han Kinezi. Cilj ove stranke je autonomija Kokang naroda.

Ova partija je nastala razilaženjem sa Komunističkom partijom Burme 1989. godine. Operira u Kokang regionu, na severu države Šan, na granici sa Kinom, sa kojom održava tesne veze.

Nacionalnooslobodilačka vojska Ta’ang (TNLA)

Osnovana 1992. godine, ona je oružano krilo Palaung samooslobodilačkog fronta (PSLF) – političke organizacije, koju su osnovali pripadnici etničke Ta’ang manjine, koji žive na severu države Šan.

Ova grupa se bori za samoopredeljenje Ta’ang naroda i “pravi federalizam” u Mjanmaru.

Armija Arakan (AA)

Ova grupa je osnovana 2009. godine. Ona predstavlja oružano krilo Ujedinjene lige Arakana (ULA) i najveća je grupa koja se bori, sa procenjenih 30000 trupa.

Njihov cilj je vraćanje suvereniteta Arakana, koji žive u Rakhinu. Regrutovali su i Rohingje, koji žive u Rakhinu. Pored tog regiona, aktivni su i u drugim regionima širom države.

Karenske oružane grupe

Ovo su pomešane grupe, sastavljane od Karena. Najveće organizacije su Odbrambene snage karenskih nacionalnosti (KNDF), Amrija Karena (KA) i Karenski nacionalni narodnooslobodilački front (KNPLF).

Ideologija ovih grupacija rangira od desničarskog nacionalizma do levo naklonjenih grupa.